หากพบเห็นสามารถแจ้งได้ทันที ผ่านช่องทางแอปพลิเคชัน “ทางรัฐ” ซึ่งจะมีสิทธิ์ได้รับค่าปรับ 60% ผู้ให้ข้อมูลอาจได้รับเงินมากถึง 3,000 บาท จากการรายงานที่ประสบความสำเร็จเพียงครั้งเดียว ซึ่งเป็นแรงจูงใจที่น่าดึงดูดใจในการช่วยบังคับใช้มาตรการด้านสาธารณสุขนี้
และสิ่งนี้เองทำให้เกิดคำถามที่น่าสนใจที่ว่า หากรางวัลทางการเงินมีประสิทธิภาพในการควบคุมการสูบบุหรี่ไฟฟ้า กลยุทธ์ที่คล้ายคลึงกันสามารถนำมาใช้เพื่อแก้ปัญหาการทิ้งขยะไม่ถูกที่และทิ้งขยะไม่ถูกที่ในภูเก็ตได้หรือไม่?
ชุมชนหลายแห่งต้องต่อสู้กับการทิ้งขยะอย่างผิดกฎหมายและการทิ้งขยะอย่างไม่ระมัดระวังมาหลายปี ซึ่งส่งผลเสียต่อทั้งสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตของคนในท้องถิ่นอย่างมาก ป่าชายเลนทำให้ขยะพลาสติกถูกทิ้งเกลื่อนกลาด แหล่งน้ำต่าง ๆ กลายเป็นมลพิษ สัตว์ป่าได้รับผลกระทบ และความภาคภูมิใจของชุมชนก็ลดลงอย่างมาก แม้จะมีการทำความสะอาดชุมชนและโปรแกรมการศึกษาผ่านโครงการต่าง ๆ เช่น The Litter Club และ Sustainable Mai Khao เป็นประจำ แต่ปัญหาที่ต้นเหตุยังคงไม่ได้รับการแก้ไข เนื่องจากพฤติกรรมที่ทำให้เกิดปัญหาส่วนใหญ่ยังไม่ได้รับการแก้ไข
ไต้หวันเคยเผชิญกับปัญหาที่คล้ายคลึงกันเมื่อหลายสิบปีก่อน ไทเปซึ่งครั้งหนึ่งเคยขึ้นชื่อเรื่องขยะเกลื่อนกลาดและเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม ได้กระตุ้นให้รัฐบาลนำนโยบายการบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวดโดยให้รางวัลเป็นรางวัลมาใช้ ผู้ที่แจ้งว่าทิ้งขยะและทิ้งขยะผิดกฎหมายต้องจ่ายค่าปรับร่วมกัน ส่งผลให้พฤติกรรมและทัศนคติของประชาชนต่อการกำจัดขยะอย่างรับผิดชอบเปลี่ยนไปอย่างมาก ปัจจุบัน ไทเปเป็นแบบอย่างที่ดีในด้านความสะอาดและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของการบังคับใช้กฎหมายโดยให้รางวัลเป็นแรงจูงใจ
ประเทศไทยมีค่าปรับสำหรับการทิ้งขยะอยู่แล้ว โดยปรับสูงสุดถึง 2,000 บาทสำหรับความผิดทั่วไป และสูงสุด 10,000 บาทสำหรับความผิดเกี่ยวกับถนนและทางน้ำ อย่างไรก็ตาม การบังคับใช้กฎหมายยังคงไม่สม่ำเสมอและค่อนข้างไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากทรัพยากรมีจำกัดและไม่มีแรงจูงใจเพียงพอสำหรับความร่วมมือของสาธารณะ ลองนึกภาพผลกระทบเชิงบวกหากรัฐบาลไทยขยายนโยบายการแจ้งเบาะแส โดยให้รางวัลครอบคลุมถึงความผิดเกี่ยวกับการทิ้งขยะและทิ้งขยะไม่ถูกที่ ระบบแรงจูงใจนี้จะช่วยกระตุ้นให้ชุมชนต่าง ๆ ปกป้องสิ่งแวดล้อมของตนอย่างจริงจังและส่งเสริมให้เกิดความรับผิดชอบร่วมกัน
การต่อสู้
ชุมชนท้องถิ่นของภูเก็ตหลายแห่งเป็นตัวอย่างของการต่อสู้อย่างต่อเนื่อง เพื่อต่อต้านขยะและการทิ้งขยะอย่างผิดกฎหมาย ผู้นำชุมชนมักแสดงความหงุดหงิดที่ไม่สามารถควบคุมหรือลดปริมาณขยะที่ทิ้งไม่ถูกต้อง ในบริเวณที่อยู่อาศัยและพื้นที่ธรรมชาติได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผลกระทบทางระบบนิเวศชัดเจน สัตว์ทะเลในท้องถิ่นได้รับผลกระทบเนื่องจากขยะแทรกซึมเข้าสู่ระบบนิเวศชายฝั่ง ทำให้ความหลากหลายทางชีวภาพลดลงและทำลายแหล่งที่อยู่อาศัยที่สำคัญ เช่น ป่าชายเลน หญ้าทะเล และแนวปะการัง นอกจากนี้ ผลกระทบทางเศรษฐกิจยังมีนัยสำคัญ ที่อาจส่งผลกระทบต่อการท่องเที่ยว ซึ่งเป็นแหล่งรายได้หลักของผู้อยู่อาศัยและธุรกิจในภูเก็ต
การนำระบบเงินรางวัลมาใช้ในการแจ้งเบาะแสอาจเปลี่ยนวิถีนี้ได้ ระบบนี้ทำให้ประชาชนทั่วไปมีอำนาจมากขึ้น โดยให้แรงจูงใจที่ชัดเจนและความเป็นส่วนตัว ในการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในการปกป้องสิ่งแวดล้อม เมื่อชุมชนเข้ามาเป็นเจ้าของปัญหาสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ผลลัพธ์มักจะเกินความคาดหมาย การสนับสนุนแนวทางแบบมีส่วนร่วมนี้ไม่เพียงแต่จะช่วยลดขยะในทันที แต่ยังปลูกฝังการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่ยั่งยืนได้อีกด้วย
แน่นอนว่าการบังคับใช้กฎหมายเพียงอย่างเดียวจะไม่สามารถขจัดการทิ้งขยะได้หมดสิ้น จะต้องดำเนินการควบคู่ไปกับโครงการด้านการศึกษาที่เข้มแข็งและการมีส่วนร่วมของชุมชนอย่างสม่ำเสมอ การรณรงค์ด้านการศึกษาเป็นประจำที่เน้นย้ำถึงความสำคัญของการดูแลสิ่งแวดล้อม ควบคู่ไปกับโครงการให้รางวัลสามารถเสริมสร้างคุณค่าของความสะอาด ความรับผิดชอบ และความยั่งยืนได้ แนวทางแบบบูรณาการดังกล่าวได้รับการพิสูจน์แล้วว่าประสบความสำเร็จทั่วโลก ในการลดขยะและส่งเสริมการตระหนักรู้ด้านสิ่งแวดล้อมในระยะยาว
หากพวกเราตั้งเป้าหมายที่จะปกป้องความงดงามตามธรรมชาติและความหลากหลายทางนิเวศน์ของภูเก็ตอย่างแท้จริง บางทีก็ถึงเวลาที่จะพิจารณาแนวทางแก้ปัญหาที่สร้างสรรค์ เช่น เงินรางวัลจากการแจ้งเบาะแสเพื่อเป็นแรงจูงใจแก่พลเมืองที่มีความรับผิดชอบ อาจเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาที่จำเป็นในการจุดประกายการดำเนินการของชุมชนในวงกว้าง ภูเก็ตสมควรได้รับสิ่งแวดล้อมที่บริสุทธิ์ ซึ่งคนรุ่นต่อไปจะสืบทอดด้วยความภาคภูมิใจ ด้วยการผสมผสานแรงจูงใจ การศึกษา และความร่วมมือของชุมชนอย่างรอบคอบ เราสามารถเปลี่ยนเกาะอันเป็นที่รักของเราให้กลายเป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของความรับผิดชอบและความภาคภูมิใจด้านสิ่งแวดล้อม
จอช โอนีล ‘Josh O’Neill’ ผู้เชี่ยวชาญด้านความยั่งยืนและผู้สนับสนุนด้านสิ่งแวดล้อม ใช้ประสบการณ์อันยาวนานของเขาในการมีส่วนร่วมของชุมชนและการตระหนักรู้ด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อเน้นย้ำถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมและความคิดริเริ่มที่ยั่งยืนของภูเก็ต โทรศัพท์/WhatsApp 099-998-9274 หรือ support@thelitterclub.org
ข่าวภูเก็ต: แปล
เรื่องโดย: Josh O’Neill
